Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới các giá trị xanh và bền vững, ngành du lịch Việt Nam cũng không ngừng nỗ lực để trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển song hành với việc bảo vệ môi trường và phát huy bản sắc văn hóa.
Lins Vietnam hiểu rõ tầm quan trọng của du lịch bền vững và cam kết đồng hành cùng các định hướng quốc gia. Bài viết này sẽ tìm hiểu những văn bản và chính sách quan trọng đang “dẫn lối” cho lộ trình phát triển du lịch bền vững của Việt Nam, mở ra một tương lai xanh và thịnh vượng cho ngành.
Du lịch bền vững – Xu hướng tất yếu của ngành du lịch Việt Nam
Du lịch bền vững là một khái niệm ngày càng trở nên quan trọng, không chỉ là xu hướng mà còn là hướng đi bắt buộc đối với mọi quốc gia. Theo Luật Du lịch 2017, phát triển du lịch bền vững được định nghĩa là sự phát triển du lịch đáp ứng đồng thời các yêu cầu về kinh tế – xã hội và môi trường. Điều này bao gồm việc bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động du lịch, không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu về du lịch trong tương lai.
Việt Nam sở hữu tiềm năng to lớn để phát triển du lịch bền vững với 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận, 30 vườn quốc gia, 6 vườn di sản và hơn 125 bãi tắm đẹp trải dài khắp đất nước. Tuy nhiên, việc khai thác những nguồn tài nguyên này cần đi đôi với bảo tồn để đảm bảo sự phát triển lâu dài.
Nhận thức rõ điều này, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc và cam kết mạnh mẽ thông qua việc ban hành hàng loạt văn bản pháp lý và định hướng chiến lược.
Hành lang pháp lý và định hướng chiến lược cho du lịch bền vững
Để hiện thực hóa mục tiêu du lịch bền vững, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp lý quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho ngành.
Các Nghị quyết và Chỉ thị trọng tâm
Trong thời gian gần đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 82/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững. Nghị quyết này không chỉ đặt ra mục tiêu phục hồi sau đại dịch mà còn nhấn mạnh yếu tố bền vững trong quá trình phát triển. Song song đó, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Chỉ thị 08/CT-TTg về phát triển du lịch toàn diện, nhanh và bền vững trong thời gian tới. Các văn bản này là kim chỉ nam cho các hoạt động của toàn ngành du lịch Việt Nam.
Đặc biệt, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã được giao chủ trì hai nhóm nhiệm vụ chính trong Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 (theo Quyết định số 882/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ).
Các nhiệm vụ này bao gồm “Hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững” và “Ưu tiên phát triển các loại hình du lịch theo hướng tăng trưởng xanh” như du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp và nông thôn, du lịch nghỉ dưỡng biển đảo gắn với kinh tế biển xanh, và du lịch thể thao mạo hiểm bảo đảm các tiêu chuẩn, tiêu chí xanh.
Quy hoạch và chiến lược dài hạn
Ở cấp quốc gia, Việt Nam đã có Quy hoạch hệ thống Du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó xác định rõ mục tiêu xây dựng một ngành du lịch xanh, bền vững, gắn liền với bảo vệ môi trường và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.
“Chiến lược Marketing Du lịch Việt Nam đến năm 2030” cũng nhấn mạnh việc ứng dụng công nghệ số để hiện đại hóa hoạt động marketing, nâng cao hiệu quả truyền thông quốc tế và khẳng định hình ảnh du lịch Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cũng đã đưa ra các chiến lược và kế hoạch hành động cụ thể nhằm định hướng cho quá trình chuyển đổi bền vững này. Các chương trình như “Phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh”, đề án phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng đã được ban hành. Thậm chí, chủ đề Năm Du lịch Quốc gia của Việt Nam gần đây cũng tập trung vào chủ đề bền vững như: “Điểm đến du lịch xanh” (năm 2022 tại Quảng Nam) và “Hội tụ xanh” (năm 2023 tại Bình Thuận), góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng.
Thách thức và giải pháp để đẩy mạnh du lịch bền vững tại Việt Nam
Mặc dù có nhiều định hướng và tiềm năng, quá trình chuyển đổi sang du lịch bền vững ở Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức.
Thách thức hiện hữu
Theo TS Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, có 6 thách thức lớn về phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh mà du lịch thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng phải đối mặt.
Đó là nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của du lịch xanh, thiếu cơ chế và hướng dẫn cụ thể để thực hiện, vấn đề tài chính và đầu tư cho các dự án bền vững, tình trạng tiêu thụ năng lượng và tài nguyên còn cao, việc xả thải chưa được kiểm soát chặt chẽ, và hiệu quả áp dụng các cơ chế chính sách còn hạn chế.
Tại Việt Nam, nhận thức về tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn trong du lịch còn chưa đồng bộ ở các cấp độ. Tình trạng khai thác tài nguyên du lịch tự phát ở một số địa phương vẫn diễn ra, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, thậm chí khiến tài nguyên bị xâm hại.
Nhiều doanh nghiệp du lịch vẫn chủ yếu sử dụng năng lượng hóa thạch, chưa tích cực chuyển đổi sang năng lượng thay thế và nhiên liệu sạch. Bên cạnh đó, việc xử lý rác thải, nước thải, tái chế và tái sử dụng ở nhiều cơ sở kinh doanh còn hạn chế, khiến rác thải vẫn trực tiếp thải ra môi trường tự nhiên.
Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giải pháp và sáng kiến đột phá
Để khắc phục những thách thức này và đẩy mạnh du lịch bền vững, nhiều giải pháp và sáng kiến đã và đang được triển khai mạnh mẽ:
Chương trình hành động Du lịch xanh
Ngành Du lịch đã xây dựng và triển khai chương trình hành động Du lịch xanh giai đoạn 2023-2025. Chương trình này vận động các doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh để bảo vệ môi trường, hướng tới xây dựng du lịch Việt Nam trở thành một ngành kinh tế xanh thực sự.
Giảm thiểu rác thải du lịch
Các chương trình và dự án về giảm thiểu rác thải du lịch được triển khai rộng rãi, không chỉ nhằm mục đích làm sạch môi trường mà còn để nâng cao nhận thức của cộng đồng và du khách. Các mô hình tiêu biểu có thể kể đến như dự án giảm thiểu rác thải nhựa của UNDP tại Ninh Bình, chương trình “Không sử dụng đồ nhựa một lần” tại Vịnh Hạ Long, mô hình “Thành phố không rác thải nhựa” của Hội An, hay mô hình “Du lịch xanh và bền vững” tại Đà Lạt.
Doanh nghiệp chủ động tích hợp bền vững
Ngày càng nhiều doanh nghiệp du lịch chủ động tích hợp yếu tố bền vững vào sản phẩm và dịch vụ của mình. Các tour du lịch sinh thái, du lịch “net zero”, nghỉ dưỡng gần gũi thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa bản địa và nông nghiệp hữu cơ đang được phát triển mạnh mẽ.
Nhiều doanh nghiệp cũng tăng cường sử dụng các chứng nhận xanh quốc tế và chia sẻ câu chuyện phát triển bền vững của mình qua các kênh truyền thông, mạng xã hội.
Tiềm năng và thành tựu của ngành du lịch Việt Nam
Việt Nam được đánh giá là một trong 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng du lịch cao nhất toàn cầu, điều này khẳng định tiềm năng to lớn để phát triển du lịch bền vững.
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, ngành du lịch đã ưu tiên phát triển hạ tầng kỹ thuật, nâng cao sức hấp dẫn của tài nguyên du lịch, đảm bảo tính bền vững môi trường và phát triển nguồn nhân lực.
Giai đoạn 2010-2019, du lịch Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ: lượng khách quốc tế tăng từ 5 triệu lên 18 triệu lượt (tăng 3,6 lần), khách nội địa tăng từ 57 triệu lên 85 triệu lượt (tăng 1,5 lần). Tổng doanh thu dịch vụ du lịch tăng từ 355 nghìn tỷ đồng lên 755 nghìn tỷ đồng (tăng 2,1 lần). Trong năm 2019, du lịch đã đóng góp 9,2% vào tăng trưởng GDP và tạo ra 2,5 triệu công ăn việc làm trực tiếp và gián tiếp.
Những số liệu khả quan này cho thấy ngành Du lịch Việt Nam còn nhiều dư địa để tiếp tục phát triển, đặc biệt là trong các mùa cao điểm du lịch quốc tế. Hiệu quả kinh tế – xã hội của ngành ngày càng rõ nét, góp phần thúc đẩy kinh tế, phục hồi các lễ hội và ngành nghề thủ công truyền thống, tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo, và thay đổi bộ mặt đời sống nhân dân tại nhiều địa phương như Sa Pa, Hạ Long, Hội An, Huế.
Việc liên kết phát triển du lịch với các giá trị văn hóa, lịch sử cũng được quan tâm, góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội địa phương và du lịch bền vững.
Kết luận
Những văn bản và định hướng rõ ràng từ Chính phủ đã và đang tạo ra một lộ trình vững chắc cho sự phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam. Đây không chỉ là cam kết về môi trường và xã hội mà còn là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng và giá trị của du lịch Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Tại Lins Vietnam, chúng tôi tự hào là một phần của hành trình này, luôn tuân thủ và góp phần vào việc thực hiện các định hướng của quốc gia. Chúng tôi cam kết mang đến những trải nghiệm du lịch có trách nhiệm, góp phần bảo tồn tài nguyên, phát huy văn hóa bản địa và nâng cao đời sống cộng đồng. Hãy cùng Lins Vietnam khám phá và chung tay xây dựng một tương lai xanh cho du lịch bền vững Việt Nam nhé!
Tìm hiểu thêm về chúng tôi tại:
- Facebook: Lins Vietnam
- Hotline: (+84) 286 276 5458