Cuộc khủng hoảng tài chính-tiền tệ châu Á những năm 1997-1998 đã cuốn nền kinh tế nhiều nước trên thế giới vào vòng suy thoái, đặc biệt là lĩnh vực dịch vụ. Ngành Du lịch nước ta, sau một thời gian tăng trưởng liên tục, đã chững lại và sụt giảm cả về lượng khách, doanh thu và không còn nhiều các nhà đầu tư. Tuy nhiên, du lịch Việt nam đã thật sự bứt phá và phát triển mạnh mẽ vào 2000 – 2019, từ du lịch đại trà sang chất lượng cao, mô hình tập trung đẩy mạnh các sản phẩm du lịch trải nghiệm, di sản và nghỉ dưỡng đẳng cấp.
Hãy cùng Lins Vietnam tìm hiểu sự chuyển dịch này, nó không chỉ thể hiện qua việc tăng trưởng về số lượng du khách mà còn qua việc đầu tư vào các loại hình du lịch mới, nâng cao chất lượng dịch vụ và chú trọng cá nhân hóa trải nghiệm cho du khách cao cấp.
Khởi sắc du lịch Việt Nam – Góp phần bảo vệ di sản văn hoá
Ngành Du lịch Việt Nam bắt đầu tăng trưởng liên tục sau năm 2000 nhờ các chính sách Đổi Mới, đặc biệt là các quy định về thị thực thuận lợi cùng với việc đẩy mạnh quảng bá và xúc tiến du lịch, cải tiến chất lượng dịch vụ, và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Các yếu tố này giúp phục hồi và phát triển du lịch mạnh mẽ, thu hút cả du khách quốc tế và trong nước, đồng thời tạo động lực cho các ngành kinh tế khác.
Năm 2000, Việt Nam chào đón 2,1 triệu lượt khách du lịch quốc tế, tăng 20,1% so với năm 1999. Con số này đánh dấu một cột mốc quan trọng, cho thấy sự phát triển của ngành du lịch Việt Nam tại thời điểm này. Cũng trong năm 2000, nhằm khắc phục những khó khăn, chặn đà suy giảm, phục hồi tăng trưởng và tạo tiền đề cho ngành Du lịch Việt Nam phát triển, Chương trình Hành động quốc gia về Du lịch với tiêu đề ” Việt Nam – Điểm đến của thiên niên kỷ mới” đã được phê duyệt triển khai thực hiện trong hai năm 2000 -2001. Giai đoạn này, ngành đã tiến hành khảo sát 20 địa điểm du lịch nổi tiếng trên cả nước để đánh giá hiện trạng và đề xuất kế hoạch đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng và các dịch vụ liên quan.

Tháng 4/2000, Phó Thủ tướng Nguyễn Mạnh Cầm chủ trì phiên họp lần thứ ba Ban chỉ đạo Nhà nước về Du lịch – Ảnh tư liệu
Ngày 29/06/2001, Quốc hội Khoá X thông qua tại Kỳ họp thứ 9 ban hành Luật Di sản văn hoá. Điều luật này đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong sự nghiệp bảo tồn và phát huy di sản văn hoá của Việt Nam.
Năm 2005 là năm đánh dấu sự kiện Quốc hội lần đầu tiên thông qua Luật Du lịch, một động thái quan trọng nhằm thúc đẩy các hoạt động và kinh doanh du lịch tại Việt Nam. Văn bản pháp lý này đã mang lại sự đa dạng và linh hoạt cho ngành, đặc biệt trong các lĩnh vực như loại hình, xu hướng du lịch, cách thức chọn lựa và sử dụng dịch vụ, cũng như ứng dụng thanh toán điện tử. Việc ban hành Luật này còn giúp tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong các quy định cũ, tạo nền tảng vững chắc cho các doanh nghiệp du lịch phát triển theo hướng chuyên nghiệp hóa, hội nhập quốc tế. Nhờ đó, Luật Du lịch năm 2005 đã thiết lập một khuôn khổ pháp lý thiết yếu, đảm bảo sự phát triển có hệ thống, minh bạch và bền vững cho ngành công nghiệp không khói của đất nước trong thời kỳ mới.
Du lịch Việt Nam từ 2000 đến 2005 đã tạo ra sự đột phá, một bước nhảy vọt về chất, làm chuyển biến nhận thức cho sự nghiệp phát triển du lịch. Các hoạt động du lịch đã tạo ra khả năng tiêu thụ tại chỗ cho hàng hoá và dịch vụ sản xuất trong nước, góp phần thúc đẩy các ngành sản xuất vật chất và dịch vụ phát triển; khôi phục nhiều nghề thủ công truyền thống; góp phần vào sự phát triển của Hàng không, Văn hoá-Thông tin và các ngành khác liên quan đến du lịch.
Du lịch thật sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn
Giai đoạn 2006 – 2010 được xem là thời kỳ khởi sắc, tiếp nối đà phát triển mạnh mẽ của ngành Du lịch Việt Nam, củng cố vai trò là ngành kinh tế mũi nhọn.
Sau 5 năm triển khai Chương trình Hành động quốc gia về Du lịch (2000 -2005), ngành Du lịch đã phát triển thật sự để trở thành ngành kinh tế mũi nhọn ở Việt Nam. Theo đó, Chương trình HĐQG về Du lịch giai đoạn 2006 -2010 đã được Phó Thủ tướng Vũ Khoan phê duyệt. Các mục tiêu được đề ra lần này đã đưa Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển du lịch trong khu vực, có cơ sở vật chất kỹ thuật tương xứng, nhiều sản phẩm du lịch đa dạng, mang bản sắc dân tộc thật độc đáo, biến nước ta trở nên hấp dẫn trong du lịch thế giới.
Về thể chế và quản lý, bước ngoặt lớn là Luật Du lịch 2005 bắt đầu có hiệu lực từ năm 2006, tạo ra một khuôn khổ pháp lý thiết yếu, đảm bảo sự phát triển có hệ thống, minh bạch và bền vững. Luật này đã giúp tháo gỡ nhiều vướng mắc, bất cập trong quy định, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp du lịch phát triển theo hướng chuyên nghiệp hóa và hội nhập quốc tế.
Về thị trường và tăng trưởng, du lịch Việt Nam duy trì được sự tăng trưởng ổn định về lượng khách quốc tế qua các năm, ngay cả khi phải đối mặt với ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Sự tăng trưởng này đã giúp Việt Nam khẳng định vị thế và trở thành một điểm đến thu hút tại châu Á. Thành quả này còn đến từ việc đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng khả năng cạnh tranh.
Vào cuối năm 2010, Việt Nam đã đón vị khách quốc tế thứ 5 triệu đến tham quan. Đây được coi là sự kiện quan trọng, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của ngành du lịch trong giai đoạn 2005-2010. Đồng thời khẳng định sức hấp dẫn, vị thế của du lịch Việt Nam trên bản đồ du lịch khu vực và thế giới. Ngành văn hóa, thể thao và du lịch trong năm 2010 đã thật sự tạo ra nhiều sự nổi bật – một năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước.

Tháng 12/2010, Lễ đón khách quốc tế thứ 5 triệu đến Việt Nam tại sân bay Nội Bài
Bắt đầu những thắng lợi “vàng” – Tập trung vào quy mô và chất lượng
Du lịch nội địa có vị trí và vai trò lớn đối với du lịch Việt Nam trong sự nghiệp phát triển thành một quốc gia xứng tầm bạn bè quốc tế. Giai đoạn 2011 -2019, khách nội địa góp phần tăng trưởng tích cực vào tổng doanh thu của ngành Du lịch Việt Nam.
Nếu như năm 2011 khách nội địa mới chỉ đạt 30 triệu lượt thì đến năm 2019 con số này đã tăng lên 85 triệu lượt, gấp hơn 2,8 lần và tốc độ tăng trưởng bình quân đạt trên 15%/năm. Đặc biệt vào 2015 với 57 triệu lượt khách du lịch nội địa, tăng 50% so với cùng kỳ năm trước. Năm 2015 cũng là năm có mốc tăng trưởng mạnh nhất trong giai đoạn này và được duy trì tiếp tục trong những năm tiếp theo.
Năm 2017, những cột mốc mới cho ngành Du lịch Việt Nam bắt đầu xuất hiện, nó được coi là đà cho mục tiêu phát triển vào năm 2020. Vào ngày 19/06/2017, Luật Du lịch 2017 – Luật số 09/2017/QH14 được Quốc hội Việt Nam thông qua (có hiệu lực từ 01/01/2018). Điều luật này thay thế cho Luật Du lịch 2005, các quy định có nhiều đổi mới, cho phép bổ sung, cập nhật chính sách để phù hợp với xu hướng mới của ngành: phát triển bền vững, chất lượng, có chiều sâu. Cũng trong năm 2017, mức tăng trưởng kỷ lục tuyệt đối từ trước đến thời gian này với 2,8 triệu lượt khách du lịch.
Cùng với những kết quả tích cực trong phát triển kinh tế, xã hội, năm 2019 tiếp tục là một năm thắng lợi của Du lịch Việt Nam. Du lịch Việt Nam năm 2019 được vinh danh ở 5 hạng mục giải thưởng của tổ chức Giải thưởng Du lịch thế giới (World Travel Awards). Trong đó, lần đầu tiên Việt Nam được trao tặng 2 giải thưởng là Điểm đến di sản hàng đầu thế giới 2019 và Điểm đến Golf tốt nhất thế giới 2019. Ngoài ra, Việt Nam còn vượt qua In-đô-nê-xi-a về lượng khách quốc tế đến, xếp thứ 4 trong khu vực.

Tổng cục trưởng Nguyễn Trùng Khánh đón nhận Giải thưởng World Travel Awards dành cho Du lịch Việt Nam
Năm 2019, Việt Nam đón trên 18 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ 85 triệu lượt khách nội địa và góp 9,2% GDP quốc gia. Năm 2019 tăng trưởng khách quốc tế đến Việt Nam cao hơn hẳn mức trung bình toàn cầu (3,8%) và khu vực châu Á và Thái Bình Dương (4,6%), bùng nổ các khu nghỉ dưỡng biển cao cấp, trải nghiệm di sản, ẩm thực, du lịch khám phá.
Du lịch Việt Nam giai đoạn 2000 – 2019 đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, không chỉ dừng lại ở “tăng trưởng số lượng” mà còn vươn tầm về chất lượng, dịch chuyển từ mô hình du lịch đại trà sang phát triển các sản phẩm du lịch trải nghiệm, du lịch di sản và nghỉ dưỡng đẳng cấp thế giới. Sự chuyển đổi này thể hiện rõ qua việc ngành đã liên tục gặt hái thành công và khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Đặc biệt, Việt Nam đã nhiều lần trở thành “điểm đến Di sản hàng đầu Thế giới” qua nhiều năm liền.
[…]
Tìm hiểu thêm về chúng tôi tại:
- Facebook: Lins Vietnam
- Hotline: (+84) 286 276 5458
Tài liệu tham khảo
[1] Điểm nhấn Du lịch Việt Nam phủ sóng truyền thông năm 2019
[2] Tổng kết Chương trình HĐQG về Du lịch 2000-2005
[3] Du lịch Việt Nam 65 năm chuyển mình mạnh mẽ và vươn tầm hội nhập sâu rộng
Xem thêm các bài viết tiếp theo trong series “Lịch sử du lịch Việt Nam”
→ Giai đoạn 1: Bước đệm để hình thành và khởi phát du lịch Việt Nam
→ Giai đoạn 2: Du lịch Việt Nam – Giữ hơi ấm văn hoá trong chiến tranh (1945-1975)
→ Giai đoạn 3: Kết thúc chiến tranh – Du lịch Việt Nam mở cửa với thế giới (1986-2000)

