Lễ hội Cầu ngư, một trong những lễ hội truyền thống quan trọng bậc nhất của cộng đồng ngư dân Việt Nam, là minh chứng sống động cho đời sống tinh thần và tín ngưỡng độc đáo gắn liền với biển cả.
Tại Lins Vietnam, chúng tôi tin rằng việc khám phá lễ hội Cầu ngư không chỉ là trải nghiệm du lịch mà còn là hành trình tìm hiểu sâu sắc về văn hóa, lịch sử và tâm hồn của những người con biển cả. Bài viết này sẽ đưa bạn đắm chìm vào không gian đầy sắc màu của lễ hội đặc sắc này tại Đà Nẵng, nơi văn hóa biển miền Trung được gìn giữ và phát huy mạnh mẽ.
Lễ hội Cầu ngư – Nét đẹp tín ngưỡng và văn hóa biển đảo
Lễ hội Cầu ngư là một trong những lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân gian của cộng đồng cư dân ven biển miền Trung và Nam Bộ Việt Nam. Đây không chỉ là một sự kiện cầu mùa, cầu mưa thuận gió hòa, mà còn là dịp để ngư dân bày tỏ lòng biết ơn đối với cá Ông (cá voi) – vị thần hộ mệnh đã che chở họ trên biển cả. Lễ hội phản ánh rõ nét mối quan hệ mật thiết giữa con người và thiên nhiên, cũng như tinh thần đoàn kết, gắn bó của cộng đồng ngư dân.
Từ bao đời nay, lịch sử của Lễ hội Cầu ngư đã gắn liền với cuộc sống mưu sinh trên biển, trở thành lễ trọng lớn nhất trong năm của cư dân biển. Nó không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm linh mà còn là môi trường quan trọng để bảo tồn, làm giàu và phát huy sự đa dạng của bản sắc văn hóa dân tộc. Lễ hội là biểu tượng của niềm tin, hy vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, và một mùa biển bội thu.
Một di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
Vào ngày 20/02, tại Lễ hội Cầu ngư truyền thống quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng đã chính thức đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể nằm trong Danh mục Quốc gia do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao tặng. Sự công nhận này khẳng định tầm quan trọng và giá trị độc đáo của lễ hội Cầu ngư không chỉ đối với Đà Nẵng mà còn với kho tàng văn hóa Việt Nam.
Lễ hội là một trong những lễ hội tiêu biểu của ngư dân Đà Nẵng, được tổ chức hàng năm, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Việc được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia là một niềm tự hào lớn, đồng thời đặt ra trách nhiệm cho chính quyền và cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy hơn nữa những giá trị truyền thống này, đảm bảo lễ hội tiếp tục là một phần sống động của văn hóa biển miền Trung.
Nghi thức và hoạt động đặc trưng trong lễ hội Cầu ngư
Sự kiện là một chuỗi các nghi thức và hoạt động phong phú, được tổ chức trang trọng và linh thiêng, thể hiện rõ tín ngưỡng thờ cúng cá Ông (cá voi). Các nghi thức này không chỉ là những màn biểu diễn mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về lòng biết ơn, sự tôn kính và niềm tin vào sự che chở của biển cả.
Phần Lễ
Phần lễ của lễ hội thường diễn ra trong không khí trang nghiêm tại các lăng thờ cá Ông hoặc đình làng ven biển. Nghi thức quan trọng nhất là Lễ rước kiệu cá Ông, một đám rước rực rỡ sắc màu di chuyển từ lăng Ông ra biển và quay về. Đây là nghi lễ bày tỏ sự tôn kính và ước mong Cá Ông sẽ tiếp tục phù hộ, mang đến những chuyến đi biển an lành, tôm cá đầy khoang.
Đám rước thường có sự tham gia của các đội hình cầm cờ phướn, bát bửu, trống chiêng, cúng tế, tạo nên một không khí trang trọng và linh thiêng.
Tiếp theo là nghi thức cúng tế, bao gồm Lễ cầu an, Lễ tế tiền hiền hậu hiền, Lễ tế cô hồn, Lễ chánh tế. Những nghi lễ này được thực hiện bởi các vị cao niên trong làng, với những bài khấn nguyện cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, biển lặng gió êm, ngư dân no ấm. Hát bả trạo – một loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của ngư dân miền biển – cũng thường được biểu diễn trong phần lễ, với những điệu hò, điệu múa tái hiện cảnh lao động trên biển, mang ý nghĩa cầu mong trời yên biển lặng, cá tôm đầy khoang.
Phần Hội
Sau phần lễ trang trọng là phần hội với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao sôi nổi, tạo không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng. Các trò chơi dân gian truyền thống của ngư dân thường được tổ chức như kéo co, thi đan lưới, hát bài chòi, hay các đêm biểu diễn tuồng, chèo trên sân khấu.
Đặc biệt, cuộc thi bơi chải (đua thuyền rồng) là một trong những hoạt động được mong chờ nhất. Cuộc thi không chỉ là màn trình diễn sức mạnh và tinh thần đoàn kết của các đội đua, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, tái hiện lại những trận chiến trên biển hay hành trình vượt sóng gió của ngư dân.
Một điểm nhấn lịch sử thú vị của lễ hội bơi chải tại Sầm Sơn (Thanh Hóa) là liên quan đến tướng quân Kim Cương – người đã hy sinh để bảo vệ Lê Lợi trong cuộc chiến với quân Minh. Sau khi hy sinh, Kim Cương hiển linh báo mộng và giúp quân Lê Lợi vượt sông an toàn. Từ đó, ông được thờ phụng và lễ hội bơi chải được tổ chức hàng năm để tưởng nhớ công ơn của ông. Những hoạt động này không chỉ giúp người dân thư giãn mà còn củng cố tinh thần cố kết cộng đồng, trao truyền các giá trị văn hóa tốt đẹp cho thế hệ mai sau.
Ý nghĩa phát triển văn hóa và du lịch
Lễ hội Cầu ngư không chỉ là một tập quán tín ngưỡng lâu đời mà còn có vai trò quan trọng trong việc cố kết cộng đồng, lưu giữ và trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước. Đây là dịp để các cộng đồng dân cư tăng cường đoàn kết, gắn bó, động viên nhau quyết tâm vươn khơi bám biển, giữ vững ngư trường, góp phần xây dựng cuộc sống ấm no và bảo vệ vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc.
Với những ý nghĩa mang đậm tính nhân văn và giá trị văn hóa độc đáo, lễ hội Cầu ngư đã và đang làm phong phú thêm các sản phẩm du lịch biển, tạo nên một hình ảnh đô thị du lịch biển ngày càng hiện đại, văn minh nhưng vẫn đậm đà nét văn hóa truyền thống đặc trưng của địa phương. Lễ hội thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn đông đảo du khách trong và ngoài nước, mang đến cho họ những trải nghiệm chân thực về đời sống và văn hóa Việt Nam phong phú.
Lins Vietnam và hành trình lan tỏa giá trị văn hóa biển
Không chỉ là một nghi lễ tâm linh, sự kiện còn là một di sản văn hóa quý giá, thể hiện chiều sâu của lịch sử và bản sắc văn hóa biển của người Việt. Từ Đà Nẵng đến các vùng biển khác, lễ hội này tiếp tục là nguồn cảm hứng cho sự đoàn kết, lòng biết ơn và niềm tự hào về cội nguồn.
Tại Lins Vietnam, chúng tôi luôn trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo như lễ hội Cầu ngư. Chúng tôi cam kết mang đến những chuyến đi không chỉ là hành trình khám phá cảnh đẹp mà còn là hành trình kết nối sâu sắc với văn hóa, lịch sử và con người Việt Nam. Hãy để Lins Vietnam đồng hành cùng bạn khám phá những sắc màu văn hóa biển miền Trung đầy sức sống này nhé!
Tìm hiểu thêm về chúng tôi tại:
- Facebook: Lins Vietnam
- Hotline: (+84) 286 276 5458